Het Flentrop orgel van de Grote- of St. Janskerk in Schiedam

€ 449,-

Dit neo-barok orgel (1975) met romantische invloeden, heeft 40 + 15 stemmen verdeeld over 3 + 1 manualen en pedaal.

In 1970 besloot de hervormde gemeente om een nieuw orgel te laten bouwen en dank zij de financiële steun van een instelling kon men tot aankoop overgaan.
In 1971 werd aan Flentrop Orgelbouw B.V. te Zaandam de opdracht gegeven. Flentrop bouwde een nieuw orgel in de oude kas van Niehoff (16e eeuw) en de pedaalkassen van Jacob Cools (1712), waarin Standaart in 1919 een pneumatisch orgel had gebouwd.
Wat nog restte van het oude pijpwerk is bij de herbouw opnieuw gebruikt. In 1975 werd het instrument opgeleverd.
Qua klank sluit het nieuwe instrument zoveel mogelijk aan bij de oud-nederlandse traditie. Daartoe is o.a. het pijpwerk vervaardigd uit orgelmetaal met een hoog loodgehalte.
In 1994 vond een her-intonatie en een verandering van stemming van het instrument plaats.
De Werkmeister-III stemming werd vervangen door een gelijkzwevende stemming, de winddruk werd verlaagd en intonatiecorrecties werden uitgevoerd. Deze werkzaamheden werden verricht door Flentrop Orgelbouw onder adviseurschap van ir. H. Kooiker. De her-ingebruikname vond plaats op 29 juli 1994.

In 2006 werd door Herman Pelgrim een Cymbelster geplaatst.

In 2011 is er door de firma Van Den Heuvel groot onderhoud uitgevoerd in samenwerking met Herman Pelgrim. Het pedaal werd uitgebreid met een nieuw gemaakte Roerquint 12' en een Prestant 16' afkomstig uit het orgel van de Magnalia Dei Kerk te Schiedam.

Nadat in november 2011 genoeg geld was ingezameld kon begin 2012 begonnen worden met het realiseren van een uitbreiding met een pedaalregister Fagot 32 voet. Deze werd op de nieuwe mechanische laden achter de oude pedaalkassen geplaatst.
De werkzaamheden vonden plaats onder advies van de Schiedamse orgelbouwer Herman Pelgrim. Tijdens het Koninginnedagconcert van 2012 werd de Fagot officieel in gebruik genomen.

In 2014 werd een offerte gemaakt voor uitbreiding van het orgel met een 4e manuaal als zwelwerk. Hiervoor heeft men (nog) geen middelen vrij kunnen maken echter Sygsoft heeft gebruikmakend van samples van één van onze andere sample sets toch dit zwelwerk bijgemaakt ongeveer zoals het in de offerte was aangegeven. Op deze manier kunt u zich toch indenken hoe het had kunnen gaan klinken of misschien in de toekomst zal gaan klinken.

Leest u voor een uitgebreidere beschrijving hieronder verder:

De oudste vermelding van een orgel dateert uit 1498, toen Albert Dirckz werd herbenoemd tot organist van de Grote Kerk.
Rond 1550 bouwde de befaamde orgelbouwer Hendrik Niehoff een nieuw instrument bestaande uit Hoofdwerk en Rugwerk. De kassen waren voorzien van fraai beschilderde luiken.
In 1680 breidde Appolonius Bosch het orgel uit met een bescheiden Bovenwerk. Vermoedelijk werden toen ook de windladen vervangen en gezien de aanbrenging van het jaartal "1680" tussen de pijpenvelden van Hoofd- en Rugwerk, is toen ook de frontindeling gewijzigd.
ln 1712 breidde Jacob Cools het orgel uit met een vrij pedaal, aangebracht in nieuwe zijkassen. De forse pedaalvelden gaven het front door de ontstane breedtewerking een ander aanzicht. De ornamentiek tussen hoofdkas en pedaalkassen werd in 1724 aangebracht door de Rotterdamse beeldhouwer Alexander Pluskens. Beeldhouwer Français van Douwe vervaardigde het snijwerk op de pedaalkassen en het hoofdwerk. Ook het beeld op de middentoren van de bazuinblazende engel is van zijn hand.

Rudolph Garrels bracht in 1737 een vijfde balg aan en een nieuw pedaalklavier.
Vermoedelijke dispositie toen:

Manuaal	Rugpositief	Bovenwerk	Pedaal

Prestant Prestant Holpijp Octaaf Quint Octaaf Gemshoorn Sexquialter Mixtuur Scherp Cornet Trompet

16' Disc. 8' 8' 4' 3' 2' 2' 2' II-III sterk II-III sterk VI sterk Disc. 8'

Holpijp Prestant Prestant Octaaf Quint Octaaf Sexquialter

8' 8' Disc. 4' 2' 1 1/2' 1' III sterk Disc.

Baarpijp Quintadeen Tolkan Vox Humana

8' 8' 4' 8'

Subbas Bourdon Prestant Quint Octaaf Trompet

16' 16' 8 6' 4' 16'

Het orgel heeft de 19e eeuw vrij ongeschonden doorstaan. Naast het gebruikelijke onderhoud werden slechts geringe wijzigingen aangebracht.

Aan het begin van de 20e eeuw was een nieuwe restauratie noodzakelijk geworden. In 1915 adviseerde toenmalig organist van de Grote Kerk Hendrik Jan Pieter Textor (1847-1929), (leerling van Samuel de Lange sr.) het orgel te laten restaureren door de Schiedamse orgelfirma Standaart. Textor was ongetwijfeld gecharmeerd geraakt van de moderne, industriële orgelbouw zoals Standaart deze praktiseerde. De vele kerk- en theaterorgels die Standaart leverde in de regio (o.a. NPB-kerk en Passagetheater Schiedam, Stadhuishal Rotterdam, div.orgels in Vlaardingen) werden gebouwd volgens het toen moderne pneumatische systeem, voorzien van vele speelhulpen en een gemakkelijke bespeelbaarheid. Niet gehinderd door historisch besef werd het Niehoff orgel afgebroken en vervangen door een nieuw pneumatisch orgel, geplaatst achter het oude front. De hoofdwerk-kas werd daartoe uitgediept en verbreed om plaats te bieden aan Hoofd- en Zwelwerk. De overbodig geworden rugwerk-kas bood voortaan ruimte voor muziekboeken. Van het oude Niehoff-pijpwerk werd de Baarpijp 8', Quintadeen 8' en een gedeelte van de Octaaf 4' (pedaal) opnieuw gebruikt.

De dispositie was:

Hoofdwerk	Bovenwerk	Pedaal	Speelhulpen

Bourdon Prestant Roerfluit Octaaf Quint Octaaf Cornet Mixtuur Trompet

16' Disc. 8' 8' 4' 2 2/3' 2' VI sterk V sterk 8'

Quintadeen Vioolprestant Holpijp Openfluit Prestant Fluit Woudfluit Terts Hobo

16' 8' Disc. 8' 8' 4' 4' 2' 1 3/5' 8'

Prestant Subbas Prestant Octaaf Fluit Trombone

16' 16' 8' 4' 2' 8'

Diverse koppels en speelhulpen

Tijdens de kerkrestauratie van 1945-1948 werd het orgelfront gerestaureerd, waarbij de originele beschildering weer naar voren kwam. De fa. Flentrop voerde herstelwerkzaamheden uit in 1952. Na 50 jaar was het "Standaart-apparaat", zoals organist Jacques P. Bekkers het noemde, uitgespeeld. Men had toen al lange tijd het voornemen met gebruikmaking van de historische kassen een nieuw mechanisch orgel te bouwen.

In 1971 werd aan Flentrop Orgelbouw B.V. te Zaandam de opdracht gegeven een nieuw instrument te vervaardigen. Stilistisch uitgangspunt was het overgebleven historisch materiaal van Niehoff.
Het nieuwe pijpwerk werd daarom vervaardigd uit orgelmetaal met een hoog loodgehalte en wijde mensuren. Het orgel werd gestemd in een Werckmeister III-temperatuur.
Zo vormden front en orgel weer een eenheid. In 1975 vond de oplevering plaats.

Op verzoek van organist André Verwoerd vond in 1993 een herintonatie plaats op verlaagde winddruk ter verkrijging van een mildere orgelklank. Daartoe werd ook de ongelijkzwevende stemming gewijzigd in een evenredig zwevende temperatuur.
Deze werkzaamheden werden uitgevoerd door Flentrop Orgelbouw. Orgelbouwer Herman Pelgrim heeft nadien de tongwerken gereviseerd en in 2006 een Cymbelster geplaatst.

In 2011 vond een revisie plaats door J.L. van den Heuvel Orgelbouw bv. te Dordrecht. Het groot onderhoud concentreerde zich op schoonmaak en restauratie van het pijpwerk, vernieuwing van loden conducten en herstel van speel- en registertractuur. Voor het pedaal werd een zelfstandige windvoorziening vervaardigd, bestaande uit twee motoren en balgen. Achter de twee 17e eeuwse pedaalkassen werden nieuwe, mechanische pedaalladen aangebracht met electrische sleepbediening.
Op deze laden werden in eerste instantie twee houten pedaalregisters geplaatst:
-Prestant 16', houten pijpwerk van G. van der Kley (1920) afkomstig uit het orgel van de v.m. Oosterkerk, later toegevoegd aan het orgel van de v.m. Magnalia Deikerk, beide in Schiedam.
-Roerquint 12', nieuw register vervaardigd door Van Den Heuvel Orgelbouw.
-een derde sleep werd gereserveerd voor plaatsing van een Fagot 32'.
In januari 2012 is ook dit nieuwe register geplaatst en werd op 30 april in gebruik genomen.

Alle gebruikte samples zijn vanuit 3 posities in stereo (24 bit 96kHz) opgenomen.
De set wordt geleverd in de door Sygsoft uitgedachte 3-kanalen techniek waarbij het voor de gebruiker mogelijk is de luisterpositie zelf in te stellen.
Er zijn 3 posities te weten:
1: Front, zeer dichtbij het orgel opgenomen. U hoort hier een zeer directe opname die goed is te gebruiken voor studiedoeleinden.
2: Midden (Middle), deze opname is gemaakt op ongeveer 3 x de bij de frontopname gebruikte afstand.
3: Achter (Rear), ver weg van het orgel, (ook) te gebruiken als surround.
Door middel van 3 schuifjes (0 - 100%) kan een mix gemaakt worden van de drie posities naar eigen smaak.
Meer informatie hierover zie de tab Systeemeisen.

De opnames voor deze sample set zijn gemaakt in oktober 2018.
Opname kwaliteit 96 kHz 24 bit. Voor de set gereduceerd tot 48 kHz 24 bit.
Aantal microfoons: 6.
Aantal samples in deze set verwerkt: 39.847
Aantal regels in de Organ Definition File (ODF): ca. 2.282.130
Gezamenlijk ong. 2000 uur arbeid.

Christian Boogaard:
Noise reduction, inregelen windmodel, intonatie, demo's en artistieke adviezen.

Johan van der Waal van Dijk:
Verwerking van de samples en technisch advies.

Rietje Raatgeep:
Administratie en PR.

Fred de Jong:
Lay-out, extra controle samples, loops, ODF en algehele leiding.

Algemene uitleg over het downloaden en installeren van een sampleset

Belangrijk: Download de nieuwste licensing packages file https://www.hauptwerk.com/licensingpackages/
Start Hauptwerk V (of hoger) op en installeer dit bestand via menu File | install organ, temperament or impuls response reverb ... Hauptwerk "leert" hiermee welke beveiligde sets op dit moment in de markt zijn.

Voor gebruikers van Hauptwerk 5 of hoger:

1. Zorg dat Hauptwerk niet geladen is.
2. Open uw iLok account en kies Licenses / Redeem Activation code en knip en plak de veel-cijferige code in het schermpje.
3. Activeer uw licentie naar iLok Cloud of naar de iLok dongle. In het laatste geval: plaats de dongle daarna op de Hauptwerk PC.
   Het blijkt dat deze regel niet voor iedereen even duidelijk is:
   • 3a: Ga naar uw iLok account (log indien nodig in) en selecteer de sampleset waarvan je de activatiecode wilt invoeren.
   • 3b: Uiterst rechtsboven in het iLok-schermpje staat een grijs/groen vinkje.
     Als u hier overheen gaat met de muis ziet u de tekst "Activate licenses".
     Klik op dit vinkje en u krijgt een nieuw schermpje te zien.
   • 3c: Klik op Activate en Ok. Nu wordt het vinkje in het vorige scherm groen.
   • 3d: Dubbelklik nu op de regel waar u mee bezig bent en in het scherm dat dan opent moet op de bovenste regel "License status active" staan.
   • 3e: Herhaal zo nodig het bovenstaande voor de andere gekocht orgels.
4. Start Hauptwerk weer en u kunt het orgel installeren en gebruiken.

Let bij het downloaden en installeren op het volgende:

1. Download alle .CompPkg.Hauptwerk-files.
2. Laat deze files in dezelfde map en
3. Verander niets aan de bestandsnamen en
4. Pak niets met de hand uit.
5. Controleer de MD5 Checksums met het programma WinMD5, gratis te downloaden vanaf http://www.winmd5.com of http://www.fastsum.com
   Klopt een Checksum niet, gooi dan het foute downloadbestand weg van de PC en download dat bestand opnieuw.
6. Start Hauptwerk (File/Install organ....), selecteer in de map waarin u de bestanden zojuist hebt gedownload,
   het bestand met extensie .CompPkg_Hauptwerk_rar in Hauptwerk's component installer.
   Hauptwerk vindt automatisch de overige bestanden.
7. Krijgt u foutmeldingen scroll dan naar het einde van de log file (deze opent automatisch als er iets fout gaat bij het uitpakken) om te zien wat er fout gaat. Meestal mist er een bestand, of er staat een bestand in de verkeerde map of een bestand is beschadigd.
8. Kijk voor het laden van het orgel eerst even naar de systeem informatie betreffende het te verwachten geheugengebruik etc.

Opmerking: Neemt u contact op via het Contactformulier als er problemen optreden, we proberen u te helpen.